Mary Camaj, një shqiptaro-amerikane krenare e lindur në New York nga prindër emigrantë nga Hoti dhe Kastrati i Malësisë së Madhe, po bën bujë duke festuar trashëgiminë e saj të pasur kulturore. Së fundmi, Mary bëri një deklaratë të guximshme duke veshur xhubletën tradicionale—një veshje shekullore nga rajoni i Malësisë—gjatë festivalit të njohur kulturor “Logu i Bjeshkëve” në veriun e Shqipërisë.

Konkuruese mes dhjetëra pjesëmarrësve, Mary u dallua dhe u nderua me titullin e lakmuar “Miss Xhubleta”. Por ajo nuk e pranoi këtë nder vetëm për veten e saj; ajo ia kushtoi të gjitha grave që kanë veshur xhubletën ndër shekuj, duke mbajtur me krenari identitetin e tyre shqiptar në mbarë botën.

“Nuk ka rëndësi ku jam në botë, Malësinë e kam në zemër. Xhubleta nuk është vetëm një thesar i Shqipërisë, por i gjithë shqiptarëve. Jam jashtëzakonisht krenare që e vesha sot në emër të çdo gruaje që e ka veshur ndonjëherë,” tha Mary, me zërin e saj të mbushur me emocione.

Angazhimi i Mary-t ndaj rrënjëve të saj nuk është thjesht një paraqitje e rastësishme. Ajo është një anëtare aktive e disa grupeve kulturore shqiptare në Amerikë dhe u bë e njohur në Shqipëri kur veshi xhubletën gjatë ceremonisë së diplomimit në Universitetin e Kolumbias. Zgjedhja e saj mahnitëse mori mbështetje masive në rrjetet sociale nga bashkatdhetarët e saj, duke e bërë atë edhe më krenare për trashëgiminë e saj.

“Gjithmonë kam ëndërruar këtë moment. Që nga dita kur u pranova në Kolumbia, e dija se kur të diplomohem, do të veshi xhubletën e vajzërisë që kam në shtëpi. Mbështetja që kam marrë, veçanërisht nga shqiptarët, ka qenë mbresëlënëse. Nuk ka nder më të madh sesa të vlerësohesh nga populli yt,” ndau Mary.

Duke qenë e vetëdijshme për identitetin e saj kulturor, Mary përdor ngjarje si “Logu i Bjeshkëve” për të vlerësuar traditat e pasura të Kelmendit dhe Malësisë së Madhe. Ajo i inkurajon me pasion bashkëmoshatarët e saj në diasporë që të lidhen me rrënjët e tyre dhe të marrin pjesë në këto festa kulturore.

“Nuk ka asgjë më të bukur sesa ‘Logu i Bjeshkëve’ për Malësinë, dhe shpresoj që çdo vit të bëhet edhe më mirë. Shpresoj që sa më shumë vajza, jo vetëm nga Shqipëria, por edhe diaspora, të vijnë dhe të marrin pjesë,” tha ajo me entuziazëm.

Xhubleta, dikur e ndaluar gjatë regjimit komunist në Shqipëri, ka rilindur kohët e fundit, duke tërhequr admirimin e studiuesve dhe publikut me dizajnet e saj të ndërlikuara dhe rëndësinë historike. E njohur nga UNESCO si pjesë e Trashëgimisë Kulturore Jomateriale të Shqipërisë, xhubleta mbetet një simbol i fuqishëm i identitetit shqiptar—një trashëgimi që Mary Camaj e mban me krenari.